Yurdumuzun her şehrinin ayrı bir hikayesi ve kahramanlığı vardır.
Samsun ise bunların arasında bir özelliği ile farklılaşır.
Hemen birçok şehrimizin düşman işgalinden kurtuluş günü vardır ve her yıl bu günlerini coşkulu törenlerle kutlarlar.
Ancak Samsun’un bir kurtuluş günü yoktur.
Lakin bu Samsun için aslında övünç kaynağı olabilecek bir sebepten kaynaklanır.
Samsun “Kurtulan değil Kurtaran Şehirdir”.
Ve bu unvanı gururla taşımayı her yönüyle hak eden bir şehirdir.
Yıl 16 Mayıs 1919!
O sırada boğazda Bandırma Vapuru ’nu görenler tarihe tanıklık ettiklerini bilmiyorlar.
Kutlu yolcusunu güneş gibi doğacağa şehre doğru götürmek için Bandırma Vapuru yola çıkmış vaziyette.
İstanbul’u işgal için bekleyen boğazın girişindeki düşman gemilerine“Geldikleri gibi giderler” diyen Gazi Mustafa Kemal, şimdi onları göndermek için yola çıkmış kutlu hedefe doğru gitmektedir.
Bir gün önce gözbebeğimiz İzmir işgal edilmiş, millet derin bir yas ve üzüntü içindedir.
Yurdun dört bir yanı emperyalistlerce sarılmıştır. Anadolu coğrafyası en karanlık günlerini yaşamaktadır.
Millet bir umut, kurtarıcı aramakta yol gözlemektedir.
Yılların savaş yorgunu olduğu için bir yandan da yeis içindedir.
İşte bu ahval ve şerait içinde milletini bu zilletten kurtaracak Gazi, İstanbul’daki hazırlıklarını bitirmiş ve yola çıkmıştı.
Dokuzuncu Ordu Müfettişi unvanı ve bölgedeki karışıklıkları giderme resmi görevi ile.
Tarih 19 Mayıs 1919.
Günlerden Pazartesi.
Sabah saatlerinde Samsun açıklarına yanaşan Bandırma Vapurundan sandallara binen Gazi Mustafa Kemal ve yanındaki arkadaşları o zamanki Reji İskelesi’nden Samsun’a ayak basmışlardır.
Bu her açıdan binlerce yıllık Türk Tarihinde çok önemli bir dönüm noktasıdır. Bir millet olarak bugünkü varlığımızın belki de en önemli anıdır.
Gazi Mustafa Kemal, Anadolu’nun o matem havası üzerine kurtaran şehir Samsun’dan güneş gibi doğmuştur.
Atatürk’ü İlkadım’da karşılayan Samsun Halkı onda öyle bir ümit doğurmuş ki, yıllar sonra o günü şöyle anlatır;
”Ben Samsun’u ve Samsun halkını gördüğüm zaman memlekete ve millete ait bütün tasavvurlarımın kararlarımın yerine getirilebilir olduğuna bir defa daha kuvvetle inanmıştım. Samsunluların hal ve durumlarında gördüğüm, gözlerinden okuduğum vatanseverlik, fedakarlık, ümit ve tasavvurlarımı müspet bir inanca götürmeye yeterli olmuştu” .
Kurtaran Şehir Samsun, Atatürk’ün hayatında o kadar önemli yer işgal etmektedir ki, doğum günü olarak 19 Mayıs’ı kabul etmiş, Nutuk’u da bu tarihten başlatmıştır.
Bu kutlu tarihin yıldönümünü, ilk kez 19 Mayıs 1926 tarihinde Samsun’da Gazi Günü olarak kutlanmış ve 1935 yılına kadar bu şekilde devam etmiştir.
24 Mayıs 1935'te"Atatürk Spor Günü" adıyla Beşiktaş Jimnastik Kulübü tarafından ilk kez bugünkü anlamıyla kutlanan bu bayram, yine Beşiktaş’ın 6.başkanı Ahmet Fetgeri Aşeni’nin ulusal ölçekteki Spor Kongresinde yapmış olduğu önerinin kabulü ile“19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı” adı altında coşku ile kutlanmaya başlanmıştır.
Şimdi “Kurtaran Şehir Samsun’a” düşen 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı’nı mevcut koşullara rağmen coşku ile kutlamaktır.
Her eve Türk Bayrağı asılmalı, Atatürk portresi olmayan ev kalmamalıdır.
Bu öyle bir coşku olmalı ki, Atatürk düşmanı içimizdeki müptezeller bugün bir kez daha İzmir’den denize dökülmeli.
Ve son söz, Gazi Mustafa Kemal’in Samsun’dan Havza’ya giderken yolun bir kısmını yürümek zorunda kaldığı anda yorgunluğumuzu alır, güç verir diyerek yanındakilerle birlikte söylediği“Dağ Başını Duman Almış “ marşı ile bitireyim.
Yorulduğumuzu, umutsuzluğa kapıldığımızı hissettiğimiz bu günlerde, sanırım Atatürk’e eşlik ediyormuş gibi hep birlikte söylemeye ihtiyacımız var.
Dağ başını duman almış
Gümüş dere durmaz akar
Güneş ufuktan şimdi doğar
Yürüyelim arkadaşlar
Sağlıcakla…