Efendim, 19 Mayıs 1919 Samsun'un etiketi, eskilerin deyimi ile alameti farikası!
Bu nedenle beklenir ki her 19 Mayısta Türkiye'nin kalbi burada atsın.
Dahası, 19 Mayıs etiketi sayesinde yıl boyunca Samsun'a turist kafileleri gelsin, konaklasın, kentin bu kimliğini hissetsin.
Tıpkı Çanakkale ve Afyon gibi, Samsun da vakti saatinde şehirde yaşanan tarihe mal olmuş olaylarla tarih meraklısı turistleri cezbetsin.
*
Allah'ı var Yusuf Ziya Yılmaz döneminde bu amaçla bir çaba gösterildi.
Bandırma Vapuru Müzesi, Kurtuluş İskelesi gibi turistlere hitap edecek birkaç mekan oluşturuldu.
Bu sayede Samsun'a hasbelkader yolu düşenlerin ziyaret edeceği Onur Anıtı dışında ziyaretgahlarımız oldu.
*
Başkan Yılmaz döneminde 19 Mayıs olgusunu şehrin merkezine sıkıştırmak yerine iç kesimlere kadar yaymak için Kurtuluş Yolu adıyla iddialı bir iş başlatılmıştı.
İşin ana fikri, Mustafa Kemal Paşa'nın Samsun'dan ayrılarak Kurtuluş Savaşı'nı başlatmak üzere yola çıktığı güzergahı tarih turizmine kazandırmaktı.
Bunun için Mustafa Kemal Paşa'nın gittiği güzergah boyunca çeşitli materyal ve figürler oluşturuldu.
Bazı tesisler düşünüldü, bu amaçla önemli girişimler yapıldı.
Lakin maksat bir türlü hasıl olmadı.
Dahası Yusuf Ziya Bey sonrasında gelen Belediye Yönetimi bu projeye hiç inanmadı.
Daha önce yapılmış işler muhafaza edilmek bir yana bizzati yolun kendisi bakımsız kaldı.
Turistleri geçtim, köyüne gitmek isteyen vatandaşlar bile yolun konforundan memnun edilemediler.
*
Benim görebildiğim kadarıyla Kurtuluş Yolu projesi, kaderine terkedildi.
*
Peki bu vaziyetin nedeni sadece son dönemdeki ilgisizlik mi?
Yoksa projenin temel bazı eksikleri mi vardı?
Bence her ikisi birden!
*
Güzergah üzerinde turistik ruha aykırı Hapishane, çöp istasyonu, kedi çiftliği gibi alakasız tesisler var.
Buna karşın Milli Mücadeleyi anımsatan ne bir müze, ne bir heykel, ne de bir anıt söz konusu!
Otel, motel geçtim çay ocağı bile yok.
Bu haliyle buraya "Kurtuluş Yolu" demeye bin şahit lazım.
*
Peki ne yapmalı?
Bence Mustafa Kemal Paşa'nın gittiği güzergahın içinde 19 kilometrelik özel bir kesim seçilmeli.
Tıpkı yüzlerce kilometrelik Çin Seddi içinde birkaç kilometrelik bir yerin sembolik olarak düzenlenerek turistlere açılması gibi!
Hatta illa birebir aynı güzegah olması da gerekmiyor.
Bilakis doğasıyla ve çevresiyle bakir kalmış, gerçek güzergaha yakın sembolik bir Kurtuluş Yolu oluşturulabilir.
Bu kesimde herşey 1919 yılı gibi özel bir dekorasyona sahip olmalı.
İşgali İngiliz askerleri ve onların yöre halkına karşı emperyalist tavırlarını gösteren açık hava müzeleri olmalı.
Pontus Çeteleri ve onların zulmettiği köylüler bir başka mahalde yerini almalı.
Yakılıp yıkılmış Türk köylerindeki evler ve camiler gösterilmeli.
Yol boyunca Milli Mücadele konseptiyle kurgulanan kafe ve restoranlar düşünün.
Samsun türküleri ve Atatürk'ün sevdiği şarkıların fonda çaldığı yerler oluşturulmalı.
Belki Samsun mutfağına yer verilen bir konak ve Samsun'a özgü meyve sebzenin satıldığı köy pazarları!
Elbette Milli Mücadele temalı küçük moteller.
Bu motellerin ve müzelerin dahil olduğu sembolik bir Samsun 1919 kasabası bile düşünülebilir.
*
Kurtuluş yoluna gelen turistler kendi araçlarıyla değil özel dizayn edilmiş turistik araçlarla gezmeli.
Tıpkı Afrikayı gezen turistlerin özel safari araçları kullanması misali!
*
Öyle bir tasarım olmalı ki hem çok pahalı imalatlar olmasın, hem de bütün Türk vatandaşlarının ömürlerinde bir kere gezme ihtiyacı duyacakları kadar iddialı bir proje ortaya konabilir.
*
Öz cümle: Samsun, her 19 Mayısta aynı etkinliklerin tekrarlandığı, sadece Samsunlulara hitap eden sıradanlaşmış ve rutin etkinliklerden başını kaldırıp gerçekten katma değer üretmeyi başarmalı.