Yazıları ilgiyle okunup takip edilen köşe yazarımız Mehmet Yılmaz, 'Aytmatov'un Söylemediği Sözler' başlıklı yeni yazısını Samsun Son Haber okuyucuları için kaleme aldı.
AYTMATOV'UN SÖYLEMEDİĞİ SÖZLER
Cengiz Aytmatov benim uzmanlık alanlarımdan birisi diyebilirim. Aytmatov'la ilgili hemen her şey beni yakından ilgilendiriyor ve aralıksız Aytmatov okumaları yapıyorum. Fakat biz kitapseverlerin aslında bir de bir rakip platformu var. Pek hoşlanmadığımız bir platform bu: sosyal medya. Yani kitap okuma oranını hızla düşüren, kitap okumayan insanların sanki okuyormuş gibi cirit attığı bir mecra sosyal medya. Bu anlamda sosyal medyada bir arama yaptığımızda karşımıza çıkan Cengiz Aytmatov sözleri nelerdir diye bakınca çok ilginç şeylerle karşılaşıyoruz. Karşımıza çıkan en popüler ilk beş sözün ise hiçbiri Aytmatov'a ait değil!
Mesela bir tanesinde diyor ki, "Aslında her insan bir romandır ve biraz kahramandır. Gün gelir anlar ki, harcadığı tek şey hayalleri değil, zamandır. Geriye vazgeçemediği bir aşk ve kabullenemediği bir yalnızlık kalır."
Tabii şöyle bir şey var, bunun Aytmatov'a ait olmadığını Aytmatov okurları zaten anlar. Tıpkı diğerlerinde olduğu gibi. Çünkü Aytmatov'un tarzı böyle değil.
Dolanırken pek duymadığım bir söz karşıma çıktı. "Büyüleyici yeşil bir cam kırığı gibi kaldı çocukluğum." Yine Cengiz Aytmatov diyor ama ne alakası var? Aytmatov'un çocukluğu bir kere hiç de öyle büyüleyici, yeşil bir cam kırıklığı gibi falan değildi. Yani Aytmatov'u tanıyanlar bilir. Aksine çocukluğu çok büyük acıların yaşandığı bir dönemdi.
En meşhurlarından birisini söyleyelim. "Sevgi neydi? Sevgi emekti." Cengiz Aytmatov diyorlar fakat hayır, bu da değil. Ancak bunun şöyle bir durumu var. Meşhur film, Türkiye'de onun tanınmasını sağlayan önemli filmlerden birisiydi. Ben de çok beğenir, çok severim. Türkan Şoray ve Kadir İnanır'ın başrolünü oynadığı Al Yazmalım Selvi Boylum'dan söz ediyorum. Selvi Boylum Al Yazmalım olarak çevrilen filmin müziğinden tutun da oyunculuğuna kadar her şey çok iyiydi. Orada senarist, sanırım Ali Özgentürk tarafından eklenmiş bir cümle bu. Eserin orijinalini okuyanlar bilirler. Eserin orijinalinde böyle bir cümle yok. "Sevgi neydi? Sevgi emekti." Hatta sonra uzatıyorlar listeyi: "Sevgi iyilikti. Sevgi dostça uzanan insan eliydi. Sevgi sahip çıkan o sıcacık insan eliydi. Sevgi şöyleydi?" diye. Lakin böyle bir şey yok. Hatta kitap platformlarında kitabı okuduğunu iddia eden ve alıntı paylaşan kişiler bunu dediğinde hemen foyaları meydana çıkar. Kitapta asla böyle bir cümle geçmiyor.
Bir başka söz? "Mide beyinden akıllıdır. Çünkü mide kusmayı bilir. Beyin ise her pisliği yutar. Cengiz Aytmatov." Bir kere, çok saçma bir cümle. Aforizma anlamında da bir değeri yok. Onun dışında Aytmatov'a kesinlikle ait olmayan bir başka cümle de bu.
Bunu da nerede görürseniz hemen Aytmatov radarı gibi. Bana öyle demişti bir sosyal medya kullanıcısı. Daha doğrusu birisinin paylaştığı bir şeye "bu, Aytmatov'un sözü değil" yazmıştım.
Bir de bizim milliyetçi cenahta üretilen, Aytmatov'a mal edilen bir söz var. Güya diyormuş ki, "Bozkırda doğmuş olan ben bile bozkır hayatını hiç bozkır görmemiş Hüseyin Nihal Atsız kadar canlı anlatamazdım." Bu, neresinden tutsanız elinizde kalacak bir söz. Bir kere, Aytmatov'un Atsız'ın yazarlığından, benim de yıllar önce beğenerek okuduğum Bozkurtlar serisinden haberi dahi yoktur. Okuma şansı da yoktu zaten. Hem Aytmatov bir yabancı dil bilmiyor, hem de Bozkurtlar Kırgızca ya da Rusça'ya çevrilmiş değil. Böyle bir ihtimal hiç yok. Sıfır. Ama bizimkiler yakıştırmışlar. Atsız'ı övmek için Aytmatov'u referans göstermişler. Atsız bozkırı niye görmesin? Bir de öyle kuvvetli bozkır tasvirleri falan da yok. Velhasıl böyle bir şey de asla söz konusu değil.
Tabii edebiyat dünyasında bu tür şeyler çok. Yani kime ait olduğu bilinmeyen, uydurulan cümleler bir yerlere mal ediliyor. Mesela, "dünya hassas kalpler için bir cehennemdir." Muhteşem bir söz. Onun Dostoyevski'ye ait olduğunu söylüyorlar. Kimi de Tolstoy diyor. Hatta Goethe diyenler de var. Oysa üçüne de ait değil. Asla böyle bir cümle geçmiyor eserlerinde. Ama söz çok güzel tabii. Yani sadece Aytmatov'un başına gelen bir şey değil bu. Pek çok edebiyatçının, şairin, yazarın hatta politikacının başına geliyor.
Hasılı, Aytmatov'a ait olmayan ama Aytmatov'unmuş gibi sunulan her söze inanmayın. Bütün yazarlar için doğrularının peşinden koşmaya devam edin.
