Yazıları ilgiyle okunup takip edilen köşe yazarımız Akın Üner, 'Bozkurt Selamı ve Samsun'da Türkçe Yer Adları' başlıklı yeni yazısını samsun son haber okuyucuları için kaleme aldı.
Bozkurt Selamı ve Samsun'da Türkçe Yer Adları
Bu yazımı sayın Valim, sayın Büyükşehir Belediye Başkanım, siyasi partilerimizin il başkanları, Türk Ocağımızın sayın başkanı, Ülkü Ocaklarının ve diğer Türk Milliyetçisi STK'ların değerli başkanları, OMÜ Tarih Bölümünün saygıdeğer başkanı ve sayın mahalli idareler müdürümüz okur mu bilmem.
Keşke okusalar da milli futbolcu Merih Demiral'ın galibiyet sevinciyle yaptığı bozkurt işareti misali Samsunlular'ın gönüllerini fethetseler.
*
İlkadım kenti olan Samsun, sosyal yapısı, kültürü ve siyasi tercihleri bakımından milliyetçi kimlikte şehirler arasında gösterilir.
Hal böyleyken Samsun'da devlet millet işbirliği ile tarihe gömülen üç Türklük emaneti köy adı olması ne garip!
*
Bunlardan birisi, Bafra'nın Şahinkaya köyü? Bu köyün adı, 16. Yüzyıl Osmanlı kayıtlarında "karacabörg" olarak geçiyor. 1837 tarihli belgelerde ise "Bürük" adıyla yer alan köyün adı Cumhuriyet döneminde yer isimleri değiştirilirken her nedense "Şahinkaya" oluvermiş.
Börg kelimesi, tamamen öz Türkçe bir sözcük: Tilki, kurt, çakal gibi hayvanların derisinden yapılan başlık demek.
Hangi akla hizmet edildiyse bu isim beğenilmeyerek değiştirilmiş.
*
İkinci örnek, Kavak'tan: 2015 yılına kadar ismi Karga olan bir köyün adı, vatandaşların talepleriyle Kartepe oluverdi. Köylüler, karga kelimesini sevimsiz bulmuşlardı. Bu isimle anılmak istemiyorlardı.
Velakin köylülerin atalardan günümüze taşımayı başaramadıkları acı bir gerçek vardı: Bu köyün adı, aslında Anadolu'ya ilk gelen Oğuz oymaklarından geliyordu. Bundan 1000 yıl önce, Malazgirt Zaferi sonrası Anadolu'ya gelen Danişmentli Türkmenlerinden Selmanlu aşiretine bağlı Gündeşli taifesinden olan "Karga" oymağı 500 yıl süreyle Yörük olarak dolaştı durdu.
Daha sonra Celali isyanlarında Yörüklerin iskâna zorlandığı dönemlerde, birçok Yörük obası gibi Karga Türkmenleri de iskana zorlandı.
Bu sırada Samsun'un Kavak kazasına iskân edilen Yörük obası, kendi isimlerini köylerine verdi.
Gel zaman git zaman, binlerce yıldır kendilerine "Karga Türkmeni" diyen Yörüklerin torunları, bu ismin nereden geldiğini unuttu.
Siyasilerin kapısını çalıp, biz bu isimden utanıyoruz, adımızı değiştirin dediler. Siyasetçiler de tarihçilerden gelen uyarılara kulak tıkayıp Karga'nın Kar'ını aldılar. Köyün adını "kartepe" yaptılar.
Eh be güzel kardeşim: Ne kadar özgün bir adın varmış. Sen ne diye binlerce senelik isimden rahatsız oldun? Köyün girişine koy bir tabela, "Karga Köyü" diye yazdır, bir de sevimli karga figürü koy. Gelen geçen fotoğraf çektirsin, köyün hikâyesini sosyal medyada paylaşsın. Kartepe olunca başın göğe mi erecek?
*
Gelelim üçüncü köye: Bu defa kentin doğusuna, Çarşamba'ya gidiyoruz. "Kumarlı" köyünün adı, vatandaşlardan gelen bir taleple üç yıl kadar önce "Çamlı" diye değiştirildi.
İlk bakışta haklı bir talep gibi görünüyor, kim oturduğu köyün adının kumar gibi bir illetle anılmasını ister ki?
Ama durun: Kazın ayağı öyle değil.
Bu köyün adı, Çarşamba'nın Türkler tarafından fethedildiği döneme kadar iniyor ve o zamanki adı "Kumanlı" imiş. Kumanlar, Oğuzlardan farklı olarak Bizans döneminde Anadolu'ya yerleştirilen Kıpçak Türklerine verilen isim. Yani, Çarşambaya ilk yerleşen Türkler bu köye yerleşen Kumanlar!
Bir başka deyişle bu köyün ataları, Çarşamba'nın en eski Türkleri!
Gel gör ki, köylü kendi geçmişinden kopmuş. "Kumanlı" sakinleri atalarından gelen adı unutup her nasılsa "Kumarlı" olmasını engelleyememiş. Üç sene önce de tabuta son çiviyi de çakıp "Çamlı" diye vasat bir ismi kabul etmişler.
Oysa "Kumanköy" deseler veya o da olmadı "Kıpçak" gibi köyün tarihiyle uyumlu bir isimde uzlaşsalar mesele tatlıya bağlanacak.
*
Tekrar edecek olursak, vazgeçilen üç isme bakın:
Karacabörk, Karga ve Kuman!
Binlerce yıllık tarihi değeri olan, öz Türkçe, özgün, çarpıcı ve hatta turistik değeri olabilecek isimler.
Yerine gelenlere bakın:
Şahinkaya, Kartepe, Çamlı!
Hiçbirinin tarihi değeri yok, akılda kalıcı değil, sıradan ve yapay isimler.
*
Sayın Valim, Sayın Belediye reislerim, Türkçü sivil toplum kuruluşlarının liderleri?
Saygıdeğer siyasi parti il başkanları, meclis üyeleri ve muhtarlarımız.
Sevgili Karacabörklüler, Kargalılar, Kumanlılar!
Hadi, hepiniz birer Merih Demiral olun!
Türk tarihine ve Türkçe yer isimlerine sahip çıkın.
Var mısınız?
Üç ilçede alınacak üç belediye meclis kararıyla özümüze dönmek ve tarihi kimliğimizle barışmak mümkün!
Not: Bu yazıyı kaleme alırken üç usta tarih dostu, Sayın Mehmet Köseoğlu, Sayın Recep Yılmaz ve Sayın Hasan Topuz'un çalışmalarından istifade ettim. Kendilerine teşekkür ederim.
