Eskişehir'de tartışmalı bir sürecin ardından bugün hayata geçiren ekmek zammı fırıncılar tarafından yeterli gözükmezken, vatandaşlar arasında da farklı tepkilerle karşılandı.
Eskişehir'de 15 Ağustos tarihinden itibaren uygulanması beklenen ekmek zammı, fırıncılar arasında yaşanan anlaşmazlık nedeniyle belirtilen tarihte gerçekleştirilmedi. 15 Ağustos tarihinde ilgili kurum ve fırıncılar arasında düzenlenen toplantının ardından ekmek zammının bugün (17 Ağustos) uygulanması kararının ardından Eskişehirli vatandaşlar, daha önce 1 lira 25 kuruştan aldığı 200 gramlık beyaz ekmeği bugün sabahtan itibaren 1 lira 50 kuruşla almaya başladı. Bazı vatandaşlar zam oranının fazla olduğu dile getirirse de birçoğu, ülke ve dünya şartlarına göre zammın uygun olduğunu belirtiyor. Fırıncılar ise, getirilen zammı uygulamadan una gelen zam nedeniyle yeni fiyattan pek de memnun olmadıklarını dile getirdiler.
'Bu zamma vatandaşın tepki göstermemesi lazım'
Eskişehir'de bir kadın girişimci olarak bulunan Berna Subaşı, bugün Eskişehir'de uygulanan ekmek zammının fazla olmadığı ve kendisinin de bir esnaf olarak zammı yerinde bulduğunu dile getirdi. Berna Subaşı, 'Çok yerinde bir zam. Hiçbir şey eskisi gibi değil. Ben de yemeklerimde, çorbalarımda zam yaptım. Fırınlarda ekmek fiyatlarının artması gayet mantıklı ve çok normal. Geç bile kalındı bence. Öte yandan vatandaş da zor durumda, yapılan zamlar üst üste geldi. Ama esnaf da çok zor durumda. Hepimiz ayakta durmaya çalışıyoruz. Bu zamma vatandaş olarak tepki göstermemiz gerekiyor. Çünkü bir işletme kolay kolay ayakta durmuyor. Hepimiz ekmek parasının derdindeyiz' şeklinde konuştu.
'Bu zam yapmakta haklılar'
Ekmek almaya gelen diğer bir vatandaş Mukaddes Canlı ise konu ile ilgili konuşurken, 'Normal karşılıyorum, çünkü her şeye zam geldi. Fırıncılar da haklı yani zam yapmakta. Çalışanlarının giderlerini karşılamak için mecbur yani. Ülkemizde her şey pahalandı. Ancak bazı fırıncılar fiyatı aynı tutup gramajını düşürüyor. O da gizli zam oluyor. Bu durum bilinçli olanlar biliyor, ancak bilinçli olmayanlar bilmiyor. Böyle gramajı düşürülmemesi gerekiyor bence' diye konuştu.
'Bence zammın miktarı fazla'
Öte yandan emekli vatandaş Ertuğrul Ürün ise, ekmeğe yapılan zammına karşı olduğunu, getirilen yüzde 20 zammın çok fazla olduğu dile getirdi. Ürün, 'Emekliyim, aynı zamanda çalışıyorum. Emeklilerin çalışması sonuçta çaresizliktendir. Konu da zamlar olduğu için biraz fazla tabii. Pandemi döneminde kemer sıkmamız gerekiyor, ama biraz da siyasilere seslenmemiz gerekiyor. En azından asgari ücreti alanları desteklenmesi gerekiyor. Ben 2015 de emekli oldum asgari ücret 950 liraydı o zaman. Euro 2 lira seviyesindeydi bugün 2 bin 300 lira oldu. Çok iyi bir para. Ama Euro da 4'e katladı. Bu ülkede Türk lirası ile maaş alan son zamanlarda daha çok ezilir oldu. Ben yurt dışından geldim. Ekmeği kilo ile alıyorduk, iki kişilik bir aile ister tüketsin ister tüketmesin kilo ile alıyorduk. Fazla sıkıntı çekmiyorduk, ama burada bir oturuyorsun bir buçuk ekmeği bir kişi yiyor. Ortalama 4 kişilik ailenin günlük ekmek gideri 10 tane. Hesabını siz yapın yani bu insanlar nasıl yaşasın?' diye belirtti.
'Bu zam kararı Koronadan önce belirlendi'
Uzun yıllardır Eskişehir'de fırıncılık yapan Kazım Şarlak, bugün uygulanmaya başlanan ekmek zammının dünyayı etkileyen Korona virüs döneminden önce belirlendiği, ancak virüs sürecinde vatandaşlara zor duruma düşürmemesi için uygulanmadığı ifade etti. Şarlak, 'Fırıncılar çok yüksek paralar kazanan işletmeler değildir. Bizim işimiz ağır, kazancımız az. Ekmeğimiz de helal. Zor bir sektörde çalışıyoruz. Zor para kazanıyoruz, ama yapacak bir şey yok. Ülkenin şartları ve dünyanın şartları ortada. Getirilen zamlar yeterli olmasa da şükür diyeceğiz. Şu anda bu ekmeğin girdileri dolarla, yani TL bazında değil. Biz ithal buğday ile un yapıyoruz. Ülkede yerli buğday var, ama yerli buğdayla olmuyor bu iş. İthal buğdayla yerli buğday karıştırıp öyle yapıyorlar uncular unu. Bu da bir maliyet, dolar 7 lira. Yani bunun maliyeti ekmeği yansıyor haliyle. İşçinin zam var, kirası var. Hepsi var. Yani bütün piyasa şartlarında her şey yükseldi. Şimdi elektrik yükseldi, doğalgaz yükseldi, çalışan işçi de zam isteyecek. Bu bir döngü, bir çark bununla ilgili yapacak bir şey yok. Biz bu zam kararını Korona virüsten önce aldık. Ama memlekette sıkıntı var diye uygulamadık. Korona olunca mecburen bekliyorsun, çünkü vatandaşın durumu belli, şu anda en kolay aldığı şey ekmek. Kalkıp da bunu zorlarsan ülke daha çok sıkıntıya girer.' dedi.
'Zammı alasıya kadar zaten biz zammı vermiş olduk.
15 yıldır fırıncı Ahmet Türken ise, getirilen zam hakkında konuşurken, 'Zammı alasıya kadar zaten biz zammı vermiş olduk. Bu gecikmiş bir zamdı. Un fiyatlarındaki fahiş yükseliş bize etkiledi. Zaten her yıl düzenli olarak belli bir periyotlarda ekim zamanı, biçim zamanı senede toplam 3 defa zam geliyor. Bu zam gelene kadar zaten biz bu zammı dağıttık. Nereye dağıttık? Uncuya dağıttık, mazota verdik, kiraya verdik sayabileceğim onlarca kalem var, ama bu sadece aklıma gelenler. İnsanların da kabullenebileceği kalemler bunlar' şeklinde anlattı.