Tayyar Mahmud Paşa-yı Samsunî, hem bir Osmanlı paşası hem de divan sahibi bir şairdir.
Osmanlı döneminde valilik yapan ve bir divan şairi de olan TayyarMahmud Paşa-yı Samsunî’den kaçımızın haberi var? Bu konuda akademisyen Yakup Poyraz’ın önemli çalışmaları olmuş ve 2017 yılında Paşa’nın divanı ilk defa yayımlanmıştır.
1700’lerin sonlarında Samsun’da doğup yetişmiş olan Tayyar Mahmud Paşa-yı Samsunî, meşhur, Canikli Hacı Ali Paşa ailesine mensuptur. El yazma eseri İngiltere’de bulunan önemli bir divan şairidir. Hem babası Canikli Battal Hüseyin Paşa hem de dedesi Canikli Hacı Ali Paşa, Canik sancağında valilik yapmışlardır. Dedesi Hacı Ali Paşa ile başlayan Canikli ailesinin hanedan ile ilişkileri bazı kesintilere uğrasa dahi üç kuşak boyunca sürmüştür. Nitekim Samsunlu Tayyar Paşa’nın idam edilmesiyle birlikte sona ermiştir.
Oysa ki, Tayyar Mahmud Paşa-yı Samsunî’ye , 1807’de önce ikinci kez Trabzon valiliği, ardından ise Canik ve Şarkîkarahisar sancakları verilir. Hatta sonra da sadrazam vekilliğine terfi ettirilir. Gelgelelim, Tayyar Mahmud Paşa’nın devlet kademelerinde bu kadar kısa sürede böylesi çabuk derece yükselişi birilerini rahatsız etmiştir. Böylece 1808’de önce Dimetoka sürgününe gönderilir, sonra vezirliği elinden alnır ve en nihayetinde 24 Ağustos 1808’de idam ettirilir.
Sadrazam vekilliğine kadar yükselebilen Samsunlu Tayyâr Mahmud Paşa, sıkı bir şairdir ve Divân'ı vardır.