Yaşa takılanlar için EYT ile ilgili düzenlemeler merakla beklenirken, prim eksiği olanlar için ise borçlanmalar öne çıkıyor. Borçlanmalar doğru zamanda kullanıldığında yıllar kazandırıyor. Ayrıca yıpranma hakkı kapsamının genişletilmesi de işçilere büyük kolaylık sağlıyor.
Erken emeklilik için boçlanma ve yıpranma hakkı kullanımı öne çıkıyor. Yıpranma hakkının kullanılması, askerlik ve doğum borçlanmalarının yapılması ile işçiler yıllar kazanabiliyor. Prim eksiği olanlar borçlanmaları doğru zamanda yaptıklarında, toplu ödemelerde büyük kar elde edebiliyor. Peki, erken emeklilik şartları neler?
Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) en çok askerlik ve doğum borçlanması yapılıyor. Doğum borçlanması, doğan çocuk dolayısıyla işe ara vermek zorunda kalan kadınlara, eksik prim günlerini tamamlama olanağı sağlıyor. Askerlik borçlanması eksik prim günlerini tamamlamanın yanı sıra, askerliğini işe girmeden önce yapmış olan kişilere ayrıca sigorta başlangıç tarihini öne çekme hakkı veriyor.
Doğum borçlanması normalde sadece işe başladıktan sonra doğan çocuklar için yapılıyor. Ancak, öğrenciliğinde staj sigortası bulunan kadınlar, staj tarihi ile normal sigortalı işe başlama tarihi arasında doğum yapmışlar ise doğum borçlanması yaptıkları süre kadar sigorta başlangıcını öne çekme imkânı buluyor.
Askerlik ve doğum borçlanmasında ödenecek günlük prim tutarı serbestçe belirlenebiliyor. Prim tutarı, bir günlük asgari ücret ile bunun 7.5 katı arasındaki kazancın yüzde 32'si olarak ödeniyor. Örneğin 2019 yılında bir günlük borçlanma tutarı 27.39 TL ile 204.67 TL arasında değişiyor.
540 günlük (18 ay) askerlik borçlanması yapan kişinin 14 bin 736 lira, bir çocuk için 720 günlük (2 yıl) doğum borçlanması yapan kadın çalışanın da 19 bin 648 TL ödemesi gerekiyor. Bunlar asgari tutarlar. Daha yüksek emekli aylığı bağlatmak isteyenler, bu tutarların 7.5 katına kadar daha fazla prim ödeyebilirler.
Gelir Vergisi Kanunu uyarınca, ücretliler, emeklilik borçlanması amacıyla SGK'ya yaptıkları prim ödemelerini, vergi matrahından indirebiliyorlar. Borçlanma primini en düşük tutardan veya bunun 7.5 katı olan tavandan yatıran da bu haktan yararlanabiliyor.
Prim ödemeleri, tebliğ edildikten sonra bir ay içinde peşin olarak yapılıyor. Ödenen primler, ödemenin yapıldığı aydan başlayarak gelir vergisi matrahının tespitinde gider olarak gösterilebiliyor.
Vergi indiriminden yararlanabilmek için borçlanmaya ilişkin ödeme belgesinin işverene verilmesi gerekiyor. Belge işverene verildiği aydan başlayarak, takvim yılı sınırlaması olmaksızın, ödenen tutarın tamamı kazançtan indirilebiliyor.
Doğum borçlanması daha uzun süreler için yapıldığından, doğum borçlanması yapan kadınların vergi indirimi avantajı daha yüksek rakamlara ulaşıyor. Bir çocuğu için 720 gün borçlanma yapan kadın, yüzde 27 vergi diliminde yer alıyor ise 5 bin 305 lira vergi indiriminden yararlanır.
Askerlik ve doğum borçlanmasında vergi indiriminden yararlanabilmek için borçlanmanın çalışırken yapılması ve prim ödendikten sonra işverene bildirilmesi gerekiyor. İşsiz iken veya herhangi bir işte çalışılmadığı dönemde borçlanma yapanlar, vergi indiriminden yararlanamaz