Türkiye'de ayda yaklaşık 100 bin kişi emekli olurken, emeklilik tarihi sigorta girişi, askerlik, doğum gibi borçlanmalar, prim ödeme günlerine göre değişiklik gösteriyor. Sosyal Güvenlik Kurumu erken emeklilik hakkından yaşlılık aylığına kadar emeklilikle ilgili cevabı merak edilen sorulara yanıt verdi.
Engelli çocuğu olana erken emeklilik fırsatı sunulurken, sonradan yaş düzeltmek emekliliği öne çekmiyor. Emekliye promosyon uygulaması bu yıl da sürüyor, 1500 lira aylık alan 500 lira, 2500 lira aylık alan da 750 lira promosyon alacak.
Sabah'tan Hazal Ateş'in haberine göre SGK tarafından emeklilikle ilgili merak edilen sorulara verilen yanıtlar şöyle:
1-Emekli aylığı ne zaman başlıyor?
Sigortalıların aylığa hak kazanma şartlarını yerine getirmeleri halinde aylıkları, yazılı istek tarihini takip eden aybaşından itibaren başlar.
2-Yaşlılık aylığı nasıl hesaplanır?
Yaşlılık aylığı, ortalama aylık kazancı ile aylık bağlama oranının çarpımı sonucunda bulunur. Ortalama aylık kazanç; her yıla ait prime esas kazancın ait olduğu yıldan itibaren aylık talep tarihine kadar geçen yıllar için, her yıl gerçekleşen güncelleme katsayısı ile güncellenerek bulunan kazançlar toplamının, toplam prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanan ortalama günlük kazancın 30 katıdır. Aylık bağlama oranı, sigortalının malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tâbi geçen toplam prim ödeme gün sayısının her 360 günü için yüzde 2 olarak uygulanır.
3-Aylık artış oranları nasıl belirlenir?
SGK tarafından bağlanan aylıklar, her yılın Ocak ve Temmuz tarihlerinden geçerli olmak üzere bir önceki altı aylık döneme ait TÜFE oranı kadar artırılır.
4-Hangi sigortalılar daha kolay şartlar ile yaşlılık aylığına hak kazanır?
Çalışmaya başladığı tarihten önce malul olanlar, engelliliği nedeniyle vergi indiriminden yararlananlar, çalışma gücü kaybı olanlar, maden işyerlerinin yer altı işlerinde çalışanlar, erken yaşlandığı tespit edilenler, özel olarak korunmakta ve bu sigortalıların daha kolay şartlarda emekli olabilmelerine imkân tanınıyor.
5-Emekliyim tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışmaya başladım. İşten ayrıldığımda emekli aylığım tekrar nasıl bağlanır?
Yeni aylık, eski aylığın kesildiği tarihten sonra aylıklara yapılacak artışlar uygulanarak yeni aylık başlangıç tarihi itibarıyla bulunan tutarı ile emeklilik sonrası çalışmaya ait kısmi aylığın toplamından oluşur.
6-Yaşlılık toptan ödemesi nasıl hesaplanır?
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten (2008/Ekim (dâhil)) sonraki süreler için primin ait olduğu yıldan itibaren yazılı istek tarihine kadar geçen yıllar için, her yılın gerçekleşen güncelleme katsayısı ile güncellenerek tespit edilen tutar, toptan ödeme olarak ödeniyor.
7-Yaşlılık aylığı ile birlikte ölen eşinden dolayı da ölüm aylığına hak kazananlara bu aylıklardan hangisi bağlanır?
Malullük, vazife malullüğü veya yaşlılık aylığı ile birlikte, ölen eşinden dolayı da aylığa hak kazanan sigortalıya her iki aylığı bağlanır.
8-Emekliler Asgari Geçim İndirimi alabilirler mi?
Asgari geçim indirimi fiilen çalışan sigortalılarımız için öngörülen bir yardım türü olup, emeklilerin asgari geçim indirimi alması söz konusu değildir.
9-Ağır engelli çocuğu bulunan kadın sigortalılar için emeklilik şartlarında kolaylık sağlanmakta mıdır?
Ağır engelli çocuğu bulunan kadın sigortalıların tabi oldukları emeklilik şartlarından daha erken aylık bağlanması imkânı bulunuyor.
10-4/A kapsamında yaşlılık aylığı almaktayım. Belediyeye ait bir şirkette çalışmaya başlarsam aylığım kesilir mi?
Yaşlılık aylığı almakta iken kamuda çalışmaya başlayanların aylığı kesilmektedir.
11-Promosyon tutarı ne kadar?
Bankalar ve PTT, kendi şubeleri aracılığı ile gelir/aylık alan kişilerden 1 aya isabet eden gelir/aylık tutarı; 500 liraya kadar olanlara 500 lira, 1500-2500 lira arasında olanlara 625 lira, 2500 lira ve daha fazla olanlara 750 lira promosyon ödemesi yapacak. Promosyon ödemesi 3 yıllıktır.
12-7 Kasım 1996'da çalışmaya başladım. 2002 yılında yaş tashihi davası açarak yaşımı büyüttüm. Emeklilik yaşımın hesabında yaş tashihi geçerli midir?
Emeklilik için doldurmanız gereken yaş şartı hesaplanırken ilk defa çalışmaya başladığınız tarihte nüfus kütüğüne kayıtlı bulunan doğum tarihiniz esas alınır. Bu tarihten sonra yapılan yaş düzeltmeleri dikkate alınmaz.
13-Bağ-Kur kapsamında yaşlılık aylığı alıyorum ve aylık aldığım bankadan kredi çektim. Bankaya olan kredi borcum bitmeden aylığımı başka bir bankaya aktarabilir miyim?
Kredi bitmeden kredi blokesi kaldırılmaz, kredi blokesi gelir, aylık alınan banka tarafından kaldırılmaktadır.
14-1 Ekim 2008 tarihinden sonra BAĞ-KUR sigortalılarının prim borçlarının olması yaşlılık aylığı bağlanmasını etkiler mi?
Sigortalılara yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için, yazılı talepte bulunduğu tarih itibarıyla genel sağlık sigortası primi dâhil kendi sigortalılığı nedeniyle prim ve prime ilişkin her türlü borcunun olmaması zorunludur.
15-Birden fazla dosyadan gelir veya aylık alanların Bayram İkramiyesi ödemesinde hangi dosya esas alınır?
Birden fazla dosyadan gelir veya aylık alan emekli ve hak sahiplerine en fazla ödemeye imkân veren dosya üzerinden ödeme yapılır.